Decyzja o montażu fotowoltaiki zawsze powinna być poprzedzona precyzyjnym audytem. Podczas niego firma instalatorska ustala poziom autokonsumpcji oraz zapotrzebowania domowników na energię elektryczną. Niekiedy jednak wskutek zmieniających się potrzeb lub korzystania z nowych technologii pojawia się potrzeba dołożenia paneli do istniejącej instalacji fotowoltaicznej. Jak wygląda powiększenie instalacji fotowoltaicznej i kiedy jest możliwe?
Kiedy zwiększenie mocy instalacji fotowoltaicznej ma sens?
Rozbudowa już istniejącej fotowoltaiki to dobre rozwiązanie, jeśli masz możliwość zwiększenia oszczędności dzięki obniżaniu rachunków za prąd. Zwykle dzieje się tak, kiedy w domu pojawiają się nowe rozwiązania, takie jak pompa ciepła, klimatyzacja, stacja ładowania samochodu elektrycznego. Każde z tych urządzeń, kiedy działa indywidualnie, zużywa dosyć duże ilości prądu.
Dołożenie paneli fotowoltaicznych pozwala na zaspokojenie rosnącego poziomu autokonsumpcji i zoptymalizowanie domowego budżetu. Pamiętaj jednak o podstawowej zasadzie, zgodnie z którą moc fotowoltaiki powinna odpowiadać na realne zapotrzebowanie inwestora.
Jeśli jest zbyt duża, nie tylko wzrosną koszty samej instalacji, ale zmniejszą się zyski wynikające z potrzeby pozyskiwania energii od operatora centralnego (na starych lub nowych zasadach).
Jak wygląda rozbudowa instalacji fotowoltaicznej?
Rozbudowa fotowoltaiki co do zasady jest możliwa, choć wymaga dokładnego zaplanowania. Obecnie instalacje PV montuje się na jeden z dwóch sposobów – wykorzystując falownik centralny lub mikrofalowniki. Sposób dołożenia kolejnych paneli jest uzależniony od zastosowanej technologii.
Rozbudowa instalacji fotowoltaicznej a falownik centralny
Choć może się wydawać, że wystarczy po prostu położyć na dachu kolejne moduły PV i połączyć je z falownikiem nie zawsze będzie to możliwe. Kolejne ogniwa w systemie to nie tylko większa moc, ale także dodatkowe obciążenie dla inwertera.
- Każda przetwornica ma określoną tolerancję na obciążenie, po której przekroczeniu może dojść do uszkodzenia instalacji. Konieczna może okazać się jej wymiana na mocniejszy model. Warto jednak pamiętać, że falownik to dosyć drogi element całej fotowoltaiki.
- Przede wszystkim należy dopasować moc paneli do możliwości falownika. Większość nowoczesnych urządzeń jest wyposażona w trackery MPP (mocy maksymalnej). Śledzą one punkt, w którym instalacja odbiera z paneli możliwie największą moc. Bez specjalnych zabiegów jednak nadal cały string paneli będzie sterowany tak, aby generował moc odpowiadającą potencjałowi najsłabszego ogniwa.
- Jeśli zamontujesz w jednym szeregu panele o różnej mocy, nie wykorzystasz całego potencjału fotowoltaiki. Dotyczy to zwłaszcza tradycyjnych paneli 250–300 W łączonych z nowoczesnymi ogniwami o mocy 400 W i większej.
- Kolejną kwestią związaną z rozbudową instalacji wyposażonej w falownik centralny jest odpowiednie dociążenie inwertera. Polski klimat sprawia, że latem panele generują mniejsze napięcie niż zimą, a okazuje się, że falownik niedociążony działa mniej sprawnie niż przeciążony. Dlatego zaleca się lekkie przewymiarowanie względem możliwości inwertera (nawet o 20–30% lub więcej w zależności od orientacji paneli).
Celowym zabiegiem jest zakup takiego inwertera, którego moc nominalna jest mniejsza niż sumaryczna moc generowana przez wszystkie panele. Może się jednak okazać, że dołożenie kilku nowych paneli sprawi, że wyczerpiesz bufor bezpieczeństwa i konieczna będzie wymiana falownika na nowy.
Rozbudowa fotowoltaiki a mikrofalowniki
Dołożenie kolejnych modułów wygląda znacznie prościej w sytuacji, kiedy w instalacji zamiast falownika centralnego wykorzystujesz mikroinwertery (masz dwa inwertery w jednej instalacji). Wtedy każdy moduł obsługuje jeden (lub kilka) ogniw w zależności od modelu. Nie ma potrzeby dopasowywania całej instalacji pod parametry jednego urządzenia ani wspólnej mocy dla wszystkich paneli. Wystarczy dokupić nowe ogniwa PV i mikroinwertery do ich obsługi.
- Sama instalacja mikroinwerterów jest droższa niż w przypadku falownika centralnego, ale ich wymiana i rozbudowa mogą okazać się prostsze i tańsze.
- Warto zdawać sobie sprawę, że mikroinwertery również mają swoje wady. Przede wszystkim nie współpracują z magazynami energii. Nie ma w ich przypadku możliwości kumulowania prądu na wypadek awarii sieci. Są też znacznie bardziej wyeksponowane na działanie warunków atmosferycznych (opady, skrajne temperatury).
Jeszcze innym rozwiązaniem jest połączenie falownika centralnego z mikroinwerterami. W ten sposób możesz uniknąć potrzeby wymiany przetwornicy centralnej, jeśli wynikałoby to z nowej, łącznej mocy instalacji.
Czy można dołożyć panele fotowoltaiczne innej firmy?
Wiele osób usiłuje zoptymalizować działanie fotowoltaiki, łącząc ze sobą paneli różnych producentów. Choć sama marka nie ma znaczenia dla działania instalacji, zdecydowanie odradza się montaż ogniw o odmiennej charakterystyce prądowo-napięciowej. W ten sposób można doprowadzić do uszkodzenia całej instalacji, a przynajmniej falownika.
Niezależnie od tego zestawienie ze sobą ogniw o różnej mocy może doprowadzić do obniżenia wydajności całej instalacji.
Czy samodzielna rozbudowa instalacji PV jest możliwa?
Teoretycznie instalację fotowoltaiczną możesz rozbudować bez pomocy firmy instalatorskiej. Niestety takie działania często kończą się awarią instalacji.
Choć podłączanie fotowoltaiki wydaje się proste, w rzeczywistości wymaga precyzji i wiedzy na temat funkcjonowania poszczególnych elementów systemu. Działając samodzielnie, ryzykujesz porażeniem prądem o wysokim napięciu albo uszkodzeniem systemu PV lub instalacji wewnętrznej. Szczególnie duże znaczenie ma dobór obciążenia do możliwości falownika oraz montaż zabezpieczeń, bez których rośnie ryzyko pożaru.
W przypadku dodawania kolejnych paneli do instalacji znajdującej się na dachu powstaje też ryzyko upadku z dużej wysokości. Firmy zajmujące się profesjonalnie montażem urządzeń OZE szkolą swoich pracowników w zakresie BHP, wykorzystania kasków, uprzęży. Elektryk wykwalifikowany w montażu PV powinien posiadać certyfikaty SEP G1 oraz UDT.
Weź pod uwagę, że koszty związane z awarią fotowoltaiki może pokryć zakład ubezpieczeń pod warunkiem, że wykupiłeś polisę obejmującą określony katalog zdarzeń. Bardzo często jednak ubezpieczyciel będzie żądał potwierdzenia (np. protokołu odbioru), z którego wynika, że prace montażowe lub naprawcze zostały wykonane przez elektryka posiadającego odpowiednie uprawnienia. Kiedy działasz na własną rękę, może się okazać, że nie otrzymasz żadnych pieniędzy tytułem rekompensaty.
Rozbudowa fotowoltaiki bez uprawnień często jest równoznaczne z utratą gwarancji. Większość producentów zastrzega sobie prawo do odwołania świadczeń gwarancyjnych, jeśli montażem lub naprawą nie będzie zajmował się pracownik firmy lub inna osoba posiadająca stosowne uprawnienia.
Czy dołożenie paneli fotowoltaicznych w 2022 roku się opłaca?
Po przejściowym kryzysie gospodarczym, który dotknął wiele branż, ceny fotowoltaiki znów zaczynają spadać. Jeszcze rok temu takie materiały, jak stal, tworzywa sztuczne EVA, aluminium i stal potrafiły w krótkim czasie zdrożeć nawet o 20%.
Obecnie utrudnienia logistyczne nie są już tak dotkliwe jak wcześniej, choć nadal nie oznacza to jeszcze spadku cen. Dane publikowane przez agencję informacyjną IHS Markit sugerują, że ceny instalacji PV będą malały znacznie dopiero od przyszłego roku.
Na niższe koszty inwestycji może przełożyć się nie tylko uspokojenie kryzysu gospodarczego, ale też zmiany legislacyjne. Unia Europejska dopuszcza możliwość obniżenia stawki VAT na instalacje OZE (w tym wprowadzenie VAT-u 0%). Obecnie trudno jednak powiedzieć, jak szybko te zmiany zostaną wdrożone w Polsce.
Na rynku coraz większą popularność zyskują również bardzo mocne panele 400 kW i więcej. Pozwalają one na wygenerowanie dużego uzysku przy użyciu relatywnie niewielkiej ilości paneli i proporcjonalnie są tańsze od swoich słabszych odpowiedników.
Rozbudowa instalacji fotowoltaicznej a nowe przepisy
Zgodnie z art. 20 ust. 2 pkt 1 ustawy o odnawialnych źródłach energii wytwórca, którego instalacja jest przyłączona do sieci OSD, ma obowiązek poinformować operatora o zmianie mocy zainstalowanej elektrycznej mikroinstalacji (np. poprzez jej rozbudowę). Termin na zgłoszenie wynosi 14 dni od dnia zmiany. Brak terminowego zgłoszenia wiąże się z karą w wysokości 1 000 zł.
Wzór zgłoszenia znajdziesz na stronie internetowej każdego operatora OSD oraz na stronach rządowych.
Pamiętaj, że operator zawsze ma prawo odmówić zwiększenia mocy mikroinstalacji przyłączonej do jego sieci, jeśli:
- wiąże się to z zagrożeniem systemu elektroenergetycznego;
- nie istnieją ekonomiczne i techniczne warunki przyłączenia do sieci.
Warto zwrócić uwagę, że polski ustawodawca stopniowo rezygnuje z poprzedniego systemu prosumenckiego i stopniowo przechodzi na rozliczanie net-billing. Proces ten jest jednak kilkuetapowy i nie w każdym przypadku użytkownicy fotowoltaiki będą musieli rezygnować z dotychczasowego systemu rozliczania.
Zgodnie z ostatnią nowelizacją ustawy dotychczasowi prosumenci, a także ci, którzy do 31 marca 2022 roku złożyli kompletne i poprawnie wypełnione oświadczenie do operatora OSD, będą mogli zachować status prosumenta i poprzedni system rozliczeń przez 15 lat. Każdy prosument ma prawo do przejścia na net-billing w dowolnym momencie, składając stosowne oświadczenie.
Na moment rozpoczęcia działalności prosumenckiej znaczenie ma wprowadzenie pierwszej kilowatogodziny do sieci. Dla obliczania terminów i ustalenia statusu nie mają znaczenia takie czynności, jak wymiana licznika lub przyłączenie nowej części mikroinstalacji.
Rozbudowa instalacji fotowoltaicznej po 2022 roku. O czym trzeba pamiętać?
Rozbudowa instalacji fotowoltaicznej w większości przypadków będzie możliwa. Zanim kupisz kolejne panele, upewnij się jednak, czy nie ma potrzeby wymiany falownika, a wykonanie prac związanych z elektrycznością zleć fachowcom.
Nie zapominaj też o obowiązujących przepisach. Zgłoszenie rozbudowy sieci fotowoltaicznej pozwoli uniknąć kary finansowej.
