Farma fotowoltaiczna: jak zacząć i jak wygląda budowa krok po kroku?

Budowa elektrowni fotowoltaicznej przy domu to prosty sposób na zyskanie darmowego prądu. Przekształcona energia słoneczna trafia w postaci elektryczności do sieci i zasila wszystkie urządzenia. Może być też gromadzona w specjalnie zaprojektowanych magazynach energii, a następnie wykorzystana w przypadku awarii sieci centralnej

O ile jednak instalacja fotowoltaiczna zasila jedno gospodarstwo domowe, coraz popularniejszym pomysłem jest własna farma fotowoltaiczna. Jak zacząć biznes fotowoltaiczny i czy to się opłaca?

Na czym polega działanie i budowa farm fotowoltaicznych?

Farma fotowoltaiczna to wydzielony fragment gruntu (dzierżawiony, własnościowy lub oddany w użytkowanie wieczyste), na którym znajdują się tysiące pojedynczych paneli solarnych połączonych ze sobą. Wykorzystując efekt fotowoltaiczny, produkują one prąd elektryczny.

W przeciwieństwie do przydomowej mikroinstalacji, o mocy nieprzekraczającej 50 kWp, nie wytwarzają one jednak energii na użytek własny, ale w celu sprzedaży podmiotom zewnętrznym. Umowa o nabycie energii elektrycznej to tzw. PPA (ang. Power Purchase Agreement).

Opłacalność farmy fotowoltaicznej zależy od wielu czynników. Przede wszystkim są to:

• parametry paneli, inwerterów oraz pozostałych elementów instalacji,
• warunków, w jakich funkcjonuje instalacja (ekspozycja na warunki atmosferyczne, nasłonecznienie),
• kąt nachylenia paneli (im jest lepiej dopasowany, tym szybciej inwestycja zacznie się zwracać),
• docelowego odbiorcy i jego zapotrzebowania na energię.

Czas zwrotu inwestycji w farmę fotowoltaiczną zależy w dużej mierze od jej mocy. Do niedawna można było przyjąć, że każdy megawat mocy zwraca się około 8-10 lat. W miarę postępu technologicznego ten okres będzie się skracał.

Ważne jest, aby przed rozpoczęciem prac zasięgnąć rady specjalistów w zakresie doboru rozwiązań technologicznych i upewnić się, że na produkowaną energię elektryczną znajdą się klienci.

Budowa farmy fotowoltaicznej krok po kroku

Załatwienie wszystkich formalności związanych z budową farmy fotowoltaicznej może zająć nawet 2–3 lata. Dużo zależy od sprawnego przebiegu procesu administracyjnego oraz od tego, czy dysponujesz już działką inwestycyjną, czy dopiero jej szukasz. Jak założyć farmę fotowoltaiczną krok po kroku?

Znajdź działkę, która spełnia odpowiednie wymagania techniczne

W polskich realiach znalezienie odpowiednio dużego gruntu, który jest wolny od obciążeń i nie wymaga odrolnienia, może potrwać nawet kilka miesięcy. Warto kupować działkę już uzbrojoną, ponieważ podłączenie instalacji to konieczność oczekiwania na kolejne zgody i pozwolenia, a także koszty.

Teren powinien być możliwie płaski, pozbawiony zadrzewienia i infrastruktury, która mogłaby zacieniać powierzchnię paneli i obniżać ich wydajność. Jeżeli zdecydujesz się na nieruchomość pokrytą np. pagórkami lub zalesioną, będziesz musiał w pierwszej kolejności przeprowadzić odpowiednie prace gruntowe.

Przyjmuje się, że każdy megawat mocy wymaga powierzchni około 2 ha. W ten sposób możliwe jest rozmieszczenie paneli w sposób zapewniający ich sprawną pracę. Wraz ze wzrostem przewidywanej mocy farmy działka powinna być odpowiednio większa. Warto zadbać także o bliskość linii energetycznej. Najlepiej gdyby odległość między farmą a linią nie przekraczała 200 metrów. W przeciwnym razie konieczne będzie uiszczenie dodatkowej opłaty za wydłużenie przyłącza.

W przypadku kupna gruntu, który został zakwalifikowany jako klasa bonitacyjna III lub wyższa, konieczne będzie także jego odrolnienie. Polega ono na zmianie przeznaczenia działki w planie zagospodarowania przestrzennego. Generuje to nie tylko wysokie koszty (nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych), ale wiąże się z oczekiwaniem na przeprowadzenie procedury, która może trwać nawet 2 lata. Dlatego najbardziej opłaca się kupować grunty zakwalifikowane do klasy bonitacyjnej V lub VI.

Zadbaj o dokładny projekt instalacji

Kolejnym krokiem jest zlecenie sporządzenia planu farmy fotowoltaicznej. Przypomina on nieco plan sieci przydomowej z tą różnicą, że obejmuje przedsięwzięcie o znacznie większej skali. Bez względu na to, czy projektujesz farmę fotowoltaiczną na 1 ha, czy na 20 ha, plan musi obejmować przede wszystkim następujące elementy:

• parametry techniczne poszczególnych elementów instalacji (paneli, falowników, przewodów, połączeń, zabezpieczeń) oraz mocy farmy,
• sposób podłączenia paneli wraz z przebiegiem przewodów,
• analizę efektywności przedsiębiorstwa.

Wykonanie wstępnych pomiarów wcześniej pozwoli przyspieszyć kolejne etapy inwestycji i daje zapas czasu na wypadek konieczności wprowadzenia korekty do specyfikacji technicznej.

Pamiętaj o zachowaniu kolejności działań

1. Pierwsza część przedsięwzięcia to przygotowanie dokumentacji technicznej samej farmy. Jeżeli zrobiłeś to wcześniej, teraz masz mniej pracy i możesz uzupełnić specyfikację techniczną o dane związane z kosztami inwestorskimi realizacji projektu.
2. Drugim etapem jest zawsze uzyskanie pozwolenia na budowę. Równolegle należy znaleźć firmę budowlaną, która podejmie się wykonawstwa oraz zawrzeć umowę o prace projektowe i budowlane. Wydanie pozwolenia na budowę jest uwarunkowane od wydania szeregu decyzji oraz pozwoleń.
3. Trzeci etap to finalne wykonawstwo inwestycji. Zakres działań obejmuje przede wszystkim przygotowanie nieruchomości, transport elementów instalacji oraz jej ogrodzenie. Wielu inwestorów decyduje się na montaż monitoringu, wynajęcie agencji ochrony oraz ubezpieczenie instalacji. Farma fotowoltaiczna to kosztowne przedsięwzięcie, które należy chronić przed zniszczeniami oraz ingerencją osób trzecich.

Budowa farmy fotowoltaiczne: procedury, pozwolenia

Wiele osób zastanawia się, jak zacząć biznes fotowoltaiczny. Okazuje się, że sam projekt instalacji i jej wykonanie to jednak nie wszystko. W toku realizacji inwestycji pojawi się konieczność załatwienia wielu formalności administracyjnych. O czym przede wszystkim należy pamiętać?

Decyzja środowiskowa

Aby uzyskać pozwolenia na budowę, konieczne jest zdobycie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Jest ona potrzebna wszędzie tam, gdzie inwestycja może potencjalnie oddziaływać na środowisko naturalne (ocena oddziaływania nie zawsze jest obligatoryjna). Do wniosku o wydanie decyzji trzeba załączyć raport oddziaływania inwestycji przygotowany przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje.

Kluczowe znaczenie dla jego treści ma karta inwestycyjna przedsięwzięcia, która określa niezbędne parametry techniczne. Załączników jest jednak znacznie więcej i do ich skompletowania przydatna będzie pomoc firmy specjalizującej się w instalacjach OZE lub kancelarii prawnej z doświadczeniem w prawie administracyjnym.

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy będzie potrzebny wszędzie tam, gdzie dla regionu, na którym znajduje się wybrana nieruchomość, nie został przygotowany miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Decyzja o warunkach zabudowy pozwala zachować ład przestrzenny w skali kraju. W jej treści jednostka samorządu terytorialnego determinuje m.in. funkcje i parametry zabudowy oraz określenie położenia infrastruktury na działce.

Przyłączenie farmy do sieci operatora OSD

Kolejna kwestia to warunki przyłączenia farmy do sieci OSD. W tym celu należy złożyć u operatora komplet dokumentów (m.in. decyzję o warunkach zabudowy, dokumentację instalacji PV, schemat PV, plan sytuacyjno wysokościowy, wypis z ksiąg wieczystych i KRS, a także potwierdzenie opłaty przyłączeniowej. Pozytywne rozpatrzenie wniosku trwa do 150 dni i warunkuje podłączenie farmy do sieci centralnej.

Koncesja administracyjna

Należy pamiętać także o pozwoleniu. Panele fotowoltaiczne na gruncie powyżej określonej mocy wymagają koncesji administracyjnej. Wydaje ją Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (oddział terenowy właściwy dla miejsca położenia inwestycji).

Należy pamiętać, że obowiązek uzyskania koncesji nie dotyczy:

• małych instalacji – większych niż 50 i mniejszych niż 500 kW,
• mikroinstalacji – nie większych niż 50 kW.

W przypadku ubiegania się o koncesję należy przedłożyć do Urzędu Regulacji Energetyki obszerny komplet dokumentów określających:

• spełnienie warunków formalnoprawnych i organizacyjnych (m.in. odpis z KRS, zaświadczenie NIP, umowa lub statut spółki, jeżeli wnioskodawcą jest spółka prawa handlowego),
• spełnienie warunków technicznych, które zapewniają prawidłowe wykonywanie działalności gospodarczej (m.in. opis parametrów technicznych urządzeń, charakterystyka odbiorców energii elektrycznej, decyzja o warunkach zabudowy albo decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego),
• dysponowanie środkami finansowymi zapewniającymi prawidłowe wykonywanie działalności gospodarczej (m.in. zestawienie przychodów i kosztów prowadzonej działalności, zestawienie planowanej sprzedaży energii elektrycznej, zaświadczenie z ZUS i US o braku zaległości składek oraz świadczeń publiczno-prawnych).

Jeżeli Urząd Regulacji Energetyki stwierdzi, że spełnione są wszystkie warunki, wyda koncesję. Konieczne będzie uiszczenie jednorazowej opłaty administracyjnej, która w 2022 roku wynosi 616 zł. Co roku należy także płacić coroczne opłaty koncesyjne do 15 kwietnia każdego roku.

Listę niezbędnych dokumentów można znaleźć na rządowej stronie poświęconej koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej (https://www.biznes.gov.pl/pl/opisy-procedur/-/proc/8) wraz z listą potrzebnych dokumentów oraz podpowiedziami, jak możesz je uzyskać.

Ile za hektar farmy fotowoltaicznej? Czy to inwestycja dla każdego?

Powierzchnia 1 MW farmy fotowoltaicznej jeszcze kilka lat temu kosztowała około 20 milionów złotych. Dzisiaj koszt farmy fotowoltaicznej 1 MW jest pięcio-, a nawet sześciokrotnie niższy, dlatego inwestycje z OZE przyciągają coraz więcej inwestorów, którzy dostrzegają potencjał drzemiący w energii słonecznej.

Aby móc jednoznacznie określić cenę i opłacalność projektu, trzeba odpowiedzieć sobie na wiele pytań:

• Ile wynosi wydajność paneli słonecznych?
• Na jakim terenie powstaje farma fotowoltaiczna?
• Czy istnieją możliwości zewnętrznego dofinansowania inwestycji (kredyty, pożyczki, dotacje, programy pomocowe)?
• Ile kosztują poszczególne etapy prac (na etapie administracyjnym, projektowym i budowlanym)?

Aby móc liczyć na możliwie szybki zwrot inwestycji, przy jej projektowaniu i wdrażaniu warto skorzystać z pomocy specjalistów z zakresu OZE.

To gwarancja, że wszystkie etapy prac zostaną przeprowadzone sprawnie, nie będzie trzeba uzupełniać braków w dokumentacji, a instalacja fotowoltaiczna zostanie skonfigurowana tak, aby zminimalizować stratę.

Farmy fotowoltaiczne mogą okazać się przyszłością rynku OZE. Warto w nie inwestować!