Przepisy regulujące korzystanie z OZE, a w szczególności z fotowoltaiki przechodzą w ostatnich latach dynamiczne zmiany. Jednym z najnowszych rozwiązań jest dofinansowanie do fotowoltaiki dla budynków wielorodzinnych przewidziane w ustawie o poprawie warunków mieszkaniowych. Skorzystają z niego m.in. wspólnoty i spółdzielnie, które dzięki temu zredukują koszty korzystania z energii elektrycznej. Na czym polega nowe rozwiązanie?

Do kogo kierowany jest grant OZE i MZG?

Zaprojektowane przez ustawodawcę formy ulg i dofinansowań powstały z myślą o prosumentach zbiorowych, czyli przede wszystkim wspólnotach, spółdzielniach i deweloperach. Pojęcie prosumenta zbiorowego pojawia się w art. 2 pkt. 27c ustawy o OZE.

Pod pojęciem prosumenta zbiorowego rozumie się odbiorcę końcowego wytwarzającego energię elektryczną na własne potrzeby i wyłącznie z OZE. Korzysta on z mikroinstalacji lub małej instalacji podłączonej do sieci OSD za pomocą wewnętrznej instalacji energetycznej budynku wielolokalowego. Wytwarzanie nie może stanowić przeważającego przedmiotu jego działalności gospodarczej.

Można powiedzieć, że o ile prosument indywidualny ma licznik dwukierunkowy zamontowany wyłącznie na swoje potrzeby, prosument zbiorowy korzysta z niego dla całej społeczności (np. mieszkańców bloku).

Co obejmuje dofinansowanie fotowoltaiki z BGK?

Fundusze na nowy grant OZE pochodzą z Krajowego Planu Odbudowy. To budżet, który Polska ma otrzymać z Unii Europejskiej. Wsparcie będzie przysługiwać na zakup, montaż lub budowę urządzeń służących do wytwarzania energii i wyprowadzania mocy wraz z niezbędną infrastrukturą. Oznacza to, że można je wykorzystać nie tylko na wydatki związane z fotowoltaiką, ale też pompami ciepła, panelami solarnymi oraz magazynami energii.

Dotacja OZE obejmuje do 50% wydatków na instalację, ale nie więcej niż 5% kosztów całego przedsięwzięcia. Finansowanie zapewnia BGK.

Ustawa o poprawie warunków mieszkaniowych nie określa maksymalnej mocy instalacji PV objętej wsparciem. Może to być zarówno mikro-, jak i mała instalacja połączona z siecią centralną. Ważne, aby dostarczała energię do budownictwa wielorodzinnego.

Dla wybranych form inwestycyjnych – Towarzystw Budownictwa Społecznego oraz Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej – można starać się o wsparcie już na etapie budowy. Dzięki temu budynek mieszkalny od razu powstaje z uwzględnieniem nowoczesnej infrastruktury.

Jak ubiegać się o nową dotację OZE?

Występując o grant, inwestor musi złożyć stosowny wniosek, a także wiele dokumentów pomocniczych. Ustawa wymienia jedynie ogólnikowo informacje:

• kosztach zakupu, montażu lub budowie instalacji odnawialnego źródła energii,
• dotyczącą sporządzonej dokumentacji.

Szczegółowe warunki, jakim musi odpowiadać dokumentacja, są określane przez akty wykonawcze do ustawy. Przed udzieleniem finansowania trzeba ocenić, czy przedsięwzięcie nie wyrządza szkód środowiskowych.

Kwota dofinansowania wypłacana jest w terminie 30 dni od dnia złożenia poprawnie wypełnionej dokumentacji. Nowe przepisy zastrzegają też możliwość żądania zwrotu przekazanej kwoty, jeżeli okaże się, że przedsięwzięcie zrealizowano z naruszeniem regulacji.

Warto wskazać, że ustawa przewiduje ograniczenie w zbywaniu niektórych nieruchomości objętych dofinansowaniem. Nie można ich sprzedać przed upływem 3 lat od dnia rozliczenia kosztów przedsięwzięcia.

Ponadto możliwość ubiegania się o grant jest wyłączona, jeśli podmiot ubiegający się o dofinansowanie już wcześniej korzystał z innych programów na potrzeby realizacji danej inwestycji.

Łatwiejsza termomodernizacja budynków wielorodzinnych z grantem MZG

Oprócz wsparcia na montaż samej instalacji nowa ustawa wprowadza również pojęcia premii i grantu mieszkaniowego zasobu gminy (MZG). To ułatwienia, które mają przyspieszyć budowę i odnowienie mieszkań wchodzących w skład zasobu komunalnego.

Polegają one przede wszystkim na uldze w spłacie zaciągniętego kredytu (przynajmniej na połowę inwestycji). Zgodnie z art. 5 ust. 2 ma ona wynieść 31% łącznych kosztów przedsięwzięcia termomodernizacyjnego oraz zakupu, budowy lub modernizacji urządzeń OZE.

Gmina (lub spółka, w której jednostka samorządu terytorialnego ma większościowe udziały) na podstawie art. 11h ustawy może dodatkowo ubiegać się o grant MZG w wysokości 30% wartości realizowanego przedsięwzięcia, jeżeli przed termomodernizacją lub remontem:

• zostało wykonane przyłącze techniczne do scentralizowanego źródła ciepła;
• nastąpiła całkowita zmiana źródeł energii na źródła odnawialne lub na energię wytwarzaną w wysokosprawnej kogeneracji;
• nastąpiła całkowita zmiana źródeł ciepła na źródła spełniające standardy niskoemisyjne (z wyłączeniem kotłów na paliwo stałe).

Kwota dofinansowania ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu o powierzchnię lokali użytkowych. Celem ustawodawcy jest przede wszystkim poprawa efektywności energetycznej części wspólnych budynku. Przy inicjatywach MZG również bada się ich wpływ na środowisko.

Wnioski o dofinansowanie można składać do BGK do końca czerwca 2026 r. Na razie trudno ocenić, czy nowa inicjatywa legislacyjna okaże się trafnym rozwiązaniem. Mając jednak na względzie spore zainteresowaniem dotychczasowymi wnioskami o termomodernizację, programem Mój Prąd oraz innymi programami promującymi OZE, można spodziewać się, że również grant OZE oraz grant MZG będą dużym sukcesem.